Publicatiedatum: 25 april 2023

Meanderende Maas voorbeeld van goede samenwerking tussen Rijk en regio

Meanderende Maas is een voorbeeld van goede samenwerking tussen Rijk en regio in het kader van de Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW). Dat blijkt uit een evaluatie van de eerste twee tranches van PAGW. “Cruciaal hiervoor was de geslaagde integrale verkenning van belangen vooraf. Maar ook bestaande samenwerking en begrip voor andere belangen.” Aldus Henk Smit en Bernike van Werven van Wing, de uitvoerders van de evaluatie.

Foto: Bestuurders van de bij Meanderende Maas betrokken partnerorganisaties in uiterwaard bij Dieden, voor ondertekening van de bestuursovereenkomst (september 2020)

In het project Meanderende Maas werken tien organisaties1 samen aan de waterveiligheid van de regio door het versterken van de Brabantse Maasdijk, in combinatie met rivierverruiming aan zowel Gelderse als Brabantse zijde én gebiedsontwikkeling. Smit vertelt dat het initiatief in de regio lag. Volgens hem een succesfactor. “Sinds 2006 was Natuurmonumenten al bezig met MeerMaas. Op de plek van het huidige project hadden ze een  grote wens, die ze niet zelfstandig konden realiseren. Zo kwam er al snel goed contact met de regionale partners over een aanpak voor meer natuur in combinatie met dijkversterking. Samen hebben ze een slimme aanpak bedacht die het koppelen van natuur en dijkversterking mogelijk maakte, zónder dat de dijkversterking vertraagd. Er was dus sprake van een zekere hiërarchie.”

Gezamenlijk beeld
Aan Meanderende Maas ging een relatief lang verkenningstraject vooraf. Tijdens deze fase hebben alle belanghebbende de tijd genomen om elkaar te vinden en tot een gezamenlijk eindbeeld, doel en verhaal te komen. Hiermee traden ze actief naar buiten, bijvoorbeeld in de vorm van een gezamenlijke brief richting de minister, maar ook binnen hun eigen organisaties. “Zo legden ze met elkaar een basis die ervoor zorgde dat ze elkaar wisten vast te houden toen het lastig werd. Dit is ongelooflijk belangrijk in trajecten waarin meerdere belangen, instituten en bureaucratieën een rol spelen en er veel te overbruggen is.”

Integraal vooraf
In andere PAGW-projecten had men minder tijd voor zo’n verkenning, waardoor er minder sprake was van een integraal eindbeeld vooraf. “Te snel projectmatig aan de slag gaan heeft een risico. Als blijkt dat je projectdefinitie te smal is, komen onverwachte ontwikkelingen eerder langszij waardoor ze veel minder makkelijk nog te verweven zijn. Je hebt echt wel een paar jaar voorbereiding nodig om niet in deze valkuil te vallen.”

Rol
Een andere succesfactor was de wijze waarop de provincie Noord-Brabant haar rol pakte. “Zij opereerde bijvoorbeeld als kassier tussen partijen. Dat bleek een oplossing voor de verschillende betalingsritmes. Maar ook de toenmalig dijkgraaf Lambert Verheijen, dijkgraaf van waterschap Aa en Maas, die vanuit een brede taakopvatting naar een gebied kijkt en partijen wist te enthousiasmeren. En niet te vergeten  de terrein- en ecologische kennis van Natuurmonumenten. Dit zijn allemaal succesfactoren geweest.”

Bestaande samenwerkingen
Volgens Bernike van Werven was de bestaande samenwerkingsovereenkomst tussen de provincie Noord-Brabant en Natuurmonumenten ook een succesfactor. Bovendien was er in dit gebied al samenwerking tussen Rijk en regio in de vorm van de Stuurgroep Deltaprogramma Maas. “Dat betaalt zich echt uit in een project als Meanderende Maas.”

Visualisatie Meanderende Maas

Respect
Tenslotte viel op dat de geïnterviewde betrokkenen met respect en begrip spraken over andere partijen en hun belangen. “Bij deze mensen voelde je de ervaring met samenwerking en de wil om er samen uit te komen. Ze begrijpen dat partijen anders in de wedstrijd zitten…. Is dat typisch voor Zuid-Nederland of Brabant? Ik denk het wel…”

 


Evaluatie van eerste twee tranches van PAGW door Wing
De Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW) is een investeringsprogramma van de ministeries van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) en Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). Doel van het programma is verbetering van de waterkwaliteit en versterking van de natuur in de Nederlandse grote wateren.

Binnen de PAGW werkt de Rijksoverheid samen met regionale overheden, bedrijven, maatschappelijke partners en natuurorganisaties. Samen onderzoeken ze de mogelijkheden om het doel van PAGW te combineren met regionale opgaven. Zo wordt gewerkt aan synergie, verzilvering van meekoppelkansen en cofinanciering.

Na de eerste twee tranches (projectrondes) werd Wing gevraagd om de samenwerking tussen Rijk en regio te evalueren. Het onderzoek van Wing bestond uit een online enquête met betrokkenen bij veertien PAGW-projecten en zes verdiepingssessies, waaronder met Meanderende Maas. Hierbij  werden betrokkenen gevraagd om de onderlinge samenwerking te beschrijven en te beoordelen. Tot slot zijn de resultaten teruggekoppeld en verdiept tijdens een webinar met verschillende PAGW-betrokkenen. Het volledige rapport is hier te downloaden.


 

1Waterschap Aa en Maas (trekker van het project), ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Rijkswaterstaat, provincie Noord-Brabant, provincie Gelderland, gemeente Oss, gemeente West Maas en Waal, gemeente Wijchen, waterschap Rivierenland en Natuurmonumenten.

 


Meld je hier aan voor onze nieuwsbrief!

Aanmelden

Overige berichten

Een duik in de toekomst met de tussenbalans van het kennisprogramma Zeespiegelstijging

Publicatiedatum: 14 december 2023We spraken met Jos van Alphen over de tussenbalans Kennisprogramma Zeespiegelstijging. Deze werd bekend gemaakt tijdens het Nationaal Deltacongres op 9...
Lees meer

Co Verdaas benoemd tot Deltacommissaris voor Nationaal Deltaprogramma

Publicatiedatum: 14 december 2023De ministerraad heeft op voorstel van minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat ingestemd met de voordracht van Co Verdaas als regeringscommissaris...
Lees meer

Ontwerp Programma IRM is klaar

Publicatiedatum: 14 december 2023Het Ontwerp Programma IRM, voormalig genaamd Ontwerp Programma onder de Omgevingswet IRM, is klaar.
Lees meer