Langs de grens van België en Nederland spelen grote wateruitdagingen. Aan de Vlaamse en de Nederlandse zijde wordt op veel plekken gewerkt aan ruimte voor de rivier. Beide landen volgen een eigen koers in de gebiedsontwikkeling en werken samen aan de beheerplannen voor de Maas. Het Grensmaasproject vraagt om een zorgvuldige afweging van alle belangen.
Geen natte voeten
Het gebied rond Trierveld laat zien hoe complex rivierbeheer kan zijn. In het grindrijke gebied bij Illikhoven stroomt bij hoogwater veel extra water de uiterwaarden in. Deltaprogramma Maas sprak tijdens het procesoverleg op 13 mei met de projectleider van Consortium Grensmaas Francois Verhoeven over de ontgrinding bij de Grensmaas. “Het project Grensmaas begon bijna 20 jaar geleden. Met de opbrengst van zand en grind wordt de bescherming tegen overstromingen en natuurontwikkeling tussen Maastricht en Maasbracht betaald. Door alle maatregelen tot nu toe is de waterstand bij Itteren en Borgharen al ruim een meter gedaald bij piekafvoeren, waardoor de kans op overstromingen fors is verlaagd. Dat bleek wel tijdens het noodweer van juli 2021 in Zuid-Limburg. Het ging toen flink mis met Roer, Geul en Gulp terwijl de Maas een recordhoeveelheid water afvoerde zonder grote incidenten.” aldus Francois.
Laatste fase grindwinning Illikhoven en Schipperskerk
Provincie Limburg, Waterschap Limburg en Rijkswaterstaat hebben begin 2025 ingestemd met een laatste ontgronding aan de Maas bij Illikhoven en Schipperskerk. In totaal gaat het om 1,8 miljoen ton zand en grind. Consortium Grensmaas is blij met deze laatste vergunning. Francois: “De grindopbrengsten bleven ver achter bij de verwachting. In Trierveld zit een miljoen ton minder grind dan verwacht.”
De grindwinning moet uiterlijk 31 december 2026 zijn afgerond, ook de maatschappelijke projecten voor natuurherstel worden in deze periode gerealiseerd. Zo wordt de bedding van de Kingbeek verbeterd, komt er een natuurvijver bij Schipperskerk, extra natuurontwikkeling aan de rand van Illikhoven en krijgt het voormalige sportpark in Grevenbicht een schone grondlaag. Ook wordt er geïnvesteerd in bestaande en nieuwe wandel- en fietspaden.
Samenwerken vanuit verschillende werkwijzen
Merle Gerritsen van Waterschap Limburg deelt tijdens dit procesoverleg de meest recente informatie over de samenwerking bij de Pater Sangersbrug. De Pater Sangersbrug is een symbool voor beide Limburgen. Sinds 1952 verbindt de brug Maaseik (BE) en Echt-Susteren (NL). Merle: “We proberen deze grensoverschrijdende samenwerking aan de Gemeenschappelijke Maas samen tot een mooi resultaat te brengen. Maar dit gaat niet vanzelf. Vlaanderen heeft een totaal andere aanpak dan Nederland, waardoor je niet altijd synchroon loopt in de plannen, vergunningen en de uitvoering.”
Pater Sangersbrug: Dringend project
De Pater Sangersbrug vormt al jaren een cruciale verbinding over de Gemeenschappelijke Maas. De brug is belangrijk voor werk- en schoolverkeer tussen Vlaanderen en Nederland, maar is aan vervanging toe. De brug is door de Vlaamse Waterweg, de Vlaamse variant van Rijkswaterstaat, na inspectie ingedeeld in categorie 4, wat betekent ‘dringend aan te pakken’. Merle: “Tijdens het hoogwater van zomer 2021 stonden de grond bij de brug aan Nederlandse zijde, inclusief de provinciale weg naar de brug, onder water. De nieuwe brug krijgt een bredere en hogere overspanning en de weerd rond het brughoofd aan Nederlandse kant wordt aangepast. Voor ons als Waterschap is de waterveiligheid van groot belang. Alles wat gedaan kan worden op deze locatie voor waterstandsdaling tijdens hoogwater is mooi meegenomen.” De samenwerkende partijen streven ernaar de nieuwe brug te laten voldoen aan de behoeften van zowel weggebruikers en beheerders als ook van waterbeheerders in Vlaanderen en Nederland. De werkwijzen en (juridische) procedures liggen soms uiteen en dan is integraal samenwerken een knappe uitdaging.
Schop in de grond
De eerste schop in de grond bij de Pater Sangersbrug stond gepland in het voorjaar van 2025, dit is uitgesteld door openstaande vraagstukken en procedures. De werken zullen ongeveer twee jaar duren. Omdat de nieuwe brug op een andere locatie wordt gebouwd kan de huidige brug in dienst blijven tijdens de werken.
