In het gebied de Henriëttewaard ligt van oudsher een verdedigingslinie, maar naast deze verdedigingslinie heeft het gebied nog veel meer te bieden. Van polderlandschap en landbouwgrond, tot een toekomstig natuurgebied met zichtbare historische kenmerken. Deze ontwikkeling is de wens van de gemeente ‘s-Hertogenbosch voor het gebied de Henriëttewaard. Wat begon als een initiatief van de gemeente ‘s-Hertogenbosch mondde uit in tal van kansen en nieuwe samenwerking tussen diverse partijen. Het wordt zelfs onderdeel van de dijkverbetering van de Maasdijk. Kort samengevat: een integrale aanpak. Bart Verhoeven, beleidsmedewerker bij gemeente ‘s-Hertogenbosch en Jan Bouman, projectmanager bij waterschap Aa en Maas lichten dit toe.
Terug naar de basis
De vestingwerken in de Henriëttewaard, een gebied gelegen ten noorden van de Noord-Brabantse hoofdstad, maken deel uit van de Zuiderwaterlinie en de verdedigingslinie rond ’s-Hertogenbosch. Het gebied, omringd door de Dieze, de Maas en het Diezekanaal, is een polderlandschap met een rijke geschiedenis als strategische locatie. De huidige situatie doet echter niet meer denken aan de historische Zuidwaterlinie en de verdedigingslinie. Hier wil de gemeente ’s-Hertogenbosch verandering in brengen.
"We willen als gemeente natuur in de Diezemonding ontwikkelen en tegelijkertijd de historische Linie 1629, die door het gebied loopt, beter zichtbaar maken”. – Bart Verhoeven
De gemeente ’s-Hertogenbosch had al vergevorderde plannen om deze ontwikkelingen te realiseren, toen ook de mogelijke maatregelen om het risico op wateroverlast als gevolg van hoogwater te verminderen in beeld kwamen. Een behoorlijke opgave dus. De gemeente realiseerde zich dat er meer speelt in het gebied dan natuurontwikkeling en de Linie 1629, en dat een samenwerking met diverse partijen meerwaarde biedt voor de ontwikkeling van het gebied. Bart benoemt dat waterschap Aa en Maas plannen heeft voor de dijkverbetering van de Maasdijk en de bouw van een gemaal in het gebied, om hiermee de stad te beschermen tegen overstromingen vanuit het regionale watersysteem van de rivieren de Dommel en de Aa.
“Deze plannen waren nog geen integraal onderdeel van de gemeentelijke plannen, daarom hebben we besloten om onze plannen opnieuw te bekijken.” – Bart Verhoeven
Naast waterschap Aa en Maas is ook provincie Noord-Brabant betrokken bij de ontwikkelingen van het gebied. Het is voor alle partijen duidelijk dat een integraal en toekomstbestendig plan meerwaarde biedt voor het gebied en voor alle belanghebbenden.
"Als iedereen zijn initiatieven los van elkaar gaat uitvoeren, wordt het lastig deze te realiseren. De essentie is dat we door samen plannen te maken nu iets kunnen creëren wat individueel nooit mogelijk is.’’ – Jan Bouman
De samenwerking tussen de verschillende belanghebbenden brengt ook uitdagingen met zich mee. Het is cruciaal om de juiste balans te vinden tussen de verschillende belangen en opgaven.
"We moeten rekening houden met bestaande belangen en gebruikers van het gebied, zoals de aanwezige bewoners en de landbouw, en tegelijkertijd streven we naar een meer natuurlijke inrichting die bijdraagt aan een toekomstbestendige stad." – Bart Verhoeven
"Het vraagt om een flexibele aanpak waarin we open staan voor nieuwe inzichten en samen met belanghebbenden naar passende oplossingen zoeken." – Jan Bouman
De weg vooruit
Een cruciaal aspect voor de ontwikkelingen, is de betrokkenheid van de inwoners van het gebied. En wil je betrokkenheid? Betrek ze dan! Een leus die Jan maar al te goed begrijpt. Hij legt uit dat er interactieve werkplaatsen zijn opgezet met betrekking tot de dijkverbetering van de Maasdijk, om samen met inwoners en ondernemers te co-creëren.
"We hebben goede ervaringen met vergelijkbare projecten, waarbij inwoners en ondernemers samen met ons nadenken over de toekomst. Hun input is van onschatbare waarde bij het maken van een goed plan. Het is essentieel dat de omgeving begrijpt waarom bepaalde keuzes worden gemaakt en zich mede-eigenaar voelt van dit proces. " – Jan Bouman
De eerst stappen zijn gezet
Bart benadrukt dat recent ook bestuurlijk is uitgesproken dat er behoefte is aan een integraal plan voor de Henriëttewaard en dat men hier de meerwaarde van inziet. De eerste stappen zijn dan ook al gezet door de Henriëttewaard integraal onderdeel te laten uitmaken van het project van de dijkverbetering en het vervolg staat voor de komende maanden op de planning.
“We hebben de eerste fase afgerond met een subsidieaanvraag en diverse ontwerp overleggen. De komende maanden gaan we gericht denkbare alternatieven ontwikkelen, mede door co-creatie in de werkplaatsen. Vervolgens bepalen we de sterke en zwakke punten van de alternatieven en maken we een selectie om het voorkeursalternatief vast te stellen." – Jan Bouman
Er wordt intensief gewerkt aan een duurzame toekomst voor de Henriëttewaard. Alle betrokken partijen zijn het erover eens dat deze toekomst het beste vorm krijgt door samenwerking en, betrokkenheid. Op deze manier creëren we meerwaarde voor de lokale gemeenschap.
"Uiteindelijk werken wij allemaal voor de mensen die daar wonen, als projectteam zijn wij slechts een tijdelijke bezoeker." – Jan Bouman
