Beleidstafel en Deltares: “Absolute bescherming tegen wateroverlast is niet mogelijk. Een betere voorbereiding wel.”

Foto: Bergen, juli 2021

De Beleidstafel wateroverlast en hoogwater werd opgericht naar aanleiding van de wateroverlast in Limburg tijdens de zomer van 2021. Oorzaak van deze wateroverlast was extreme regenval. Het eindadvies van de beleidstafel kreeg de titel ‘Voorkomen kan niet, voorbereiden wel’ en werd in december 2022 aan de Tweede Kamer aangeboden.

De beleidstafel constateert dat extreme neerslag, zoals in Limburg, door klimaatverandering vaker en mogelijk nog extremer zal voorkomen. Daarbij verwacht de beleidstafel dat schade door extreme neerslag niet altijd helemaal voorkomen kan worden. Maar we kunnen ons er wél beter op voorbereiden.

Héle delta
Al in haar eerste advies adviseerde de beleidstafel om het principe van meerlaagsveiligheid (zie figuur) toe te passen in de héle delta. Dus ook in het regionaal watersysteem; het geheel van beken en waterlopen in een regio. “We onderscheiden nu nog drie manieren ('lagen') om weerbaarder te zijn tegen wateroverlast: we proberen het te voorkomen, we beperken de gevolgen en in het geval van een crisis managen we die op de juiste manier. We adviseren hier twee lagen aan toe te voegen: het bevorderen van waterbewustzijn en duurzaam ('klimaatrobuust') herstel.”

Verbeteringen
In totaal doet de beleidstafel 21 concrete voorstellen voor aanpassing van het overheidsbeleid. Op basis van het eindadvies van de beleidstafel zijn al meerdere concrete verbeteringen ingezet. Zo heeft Waterschap Limburg een watersysteemanalyse naar het regionale systeem in Limburg uitgevoerd om mogelijke maatregelen te bepalen, verbetert het KNMI de neerslagmonitoring en verbetert Rijkswaterstaat de hoogwaterverwachting en de afstemming van deze informatie op de gebruiker.

Onderzoek Deltares
Ook Deltares onderzocht de oorzaken en gevolgen van het hoogwater in Limburg. Het kennisinstituut analyseerde hoe de watersystemen van beken en rivieren in het zuidelijke deel van Limburg werken bij extreem natte weersomstandigheden. In het rapport ‘Een watersysteemanalyse- Wat leren we van het hoogwater van juli 2021?’ stelt ook Deltares dat er geen absolute bescherming is tegen wateroverlast. Daarvoor zouden omvangrijke en zeer ingrijpende maatregelen nodig zijn die niet realistisch zijn.

Kwetsbaarheid
Wel kan volgens Deltares de overlast worden beperkt door een betere voorbereiding. Dat kan in de vorm van aanpassingen in de ruimtelijke ordening, vergroten van het waterbewustzijn bij burgers en verbetering van de crisisbeheersing door goede hoogwatervoorspellings- en waarschuwingssystemen, evacuatieplannen, oefeningen en adequate informatievoorziening. Verder is het bij snel herstel van de schade belangrijk aanpassingen zo uit te voeren dat kwetsbaarheid voor overstromingen afneemt.

Gerichte aanpak
Het programma Waterveiligheid en Ruimte Limburg (WRL) zal de aanbevelingen uit deze en andere onderzoeken verder uitwerken om te komen tot een gerichte aanpak. Dit gebeurt samen met de provincie Limburg, waterschap Limburg, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en de gemeenten. Ook de omgeving wordt hierbij betrokken.

Meer weten?

Download: Eindadvies beleidstafel		Download: Een watersysteemanalyse