Nieuwe klimaatscenario’s van het KNMI

Afbeelding: KNMI

Het belang van de nieuwe KNMI Klimaatscenario’s voor de Maasregio
In vier nieuwe scenario’s schetst het KNMI hoe het toekomstige klimaat in Nederland eruit kan zien. Op 9 oktober heeft het KNMI deze scenario’s gepresenteerd over hitte, droogte, neerslag en zeespiegelstijging voor de jaren 2050, 2100 en 2150. De vier scenario’s die het KNMI heeft uitgewerkt vormen de basis voor onderzoek naar de effecten van klimaatverandering en adaptatie aan die verandering. De scenario’s geven de bandbreedte aan waarbinnen het Nederlandse klimaat in de toekomst kan veranderen; ze zijn dus niet bedoeld als voorspelling.

Deltares rapporteert begin 2024 over de impact van deze scenario's op de afvoergegevens van rivieren. Op basis van deze informatie kan worden verkend wat er aan maatregelen nodig is om wateroverlast, droogte en hitte in de regio’s aan te pakken.

Wat betekent de nieuwe klimaat informatie voor de Maasregio?
De vorige versie van de klimaatscenario’s dateert uit 2014. De nieuwe versie van klimaatscenario’s zijn gebaseerd op gedetailleerdere modellen en is duidelijker over veranderingen binnen de seizoenen. Een belangrijk verschil met de vorige scenario's uit 2014 is dat droogte een groter probleem lijkt te worden dan in 2014 gedacht werd. Het KNMI verwacht dat vooral in het zuiden van het land het neerslagtekort toe zal nemen.

De verwachting is dat de zeespiegel steeds sneller zal gaan stijgen. In 2100 wordt een zeespiegelstijging van 59 tot 124 centimeter beschreven voor de Nederlandse kust in de twee meest extreme scenario's. Op dit moment loopt ook een omvangrijk kennisprogramma dat handelingsperspectieven uitwerkt als reactie op de zeespiegelstijging. In november zal een tussenbalans van dit programma verschijnen.

De Herijking van het Deltaprogramma
In 2015 is de voorkeursstrategie voor rivieren vastgesteld in het Nationaal Deltaprogramma, waarbij het adagium luidde ‘Krachtig samenspel van dijkversterking en rivierverruiming’. Het accent lag toen vooral op de hoogwaterveiligheid. Deze nieuwe scenario's zullen helpen bij het ontwikkelen van een strategie voor de Maasregio die waterveiligheid, beschikbaarheid van water, natuur, scheepvaart en ruimtelijke inrichting integreert.

In de praktijk moeten we met alle mogelijke toekomsten binnen die uitersten rekening houden. Grote voorstellen of toekomstige keuzes op het gebied van bijvoorbeeld infrastructuur, landschapsinrichting en waterveiligheid dienen geschikt te zijn voor elke mogelijke uitkomst, of de mogelijkheid bieden voor verdere aanpassing als dat in de toekomst nodig blijkt. Deze uitwerking gaat komende periode gestalte krijgen in de zogenaamde herijking van het Deltaprogramma. De herijking van het Deltaprogramma is een meerjarig project dat wordt geleid door Luc de Vries in samenwerking met alle betrokkenen binnen het Deltaprogramma. Dit meerjarig ontwikkeltraject zal in 2026 de vraag moeten beantwoorden welke aanpassingen in de Deltabeslissingen en voorkeursstrategieën nodig om Nederland nu en in de toekomst klimaatbestendig en waterrobuust in te richten, te beschermen tegen overstromingen en te zorgen voor voldoende zoetwater. De voorgestelde veranderingen en de benodigde stappen zullen in het jaarlijkse Deltaprogramma van 2027 worden opgenomen.  

Voorbereiden op toekomstige klimaatveranderingen: het belang van een wenkend perspectief
Deltares heeft recent een eerste verkenning van relevante ontwikkelingen en nieuwe inzichten in de afgelopen jaren gedaan. Naast nieuwe inzichten in de ontwikkeling van het klimaat en sociaal economische ontwikkelingen, zijn belangrijke constateringen onder andere:

• Dat er een toegenomen watervraag is
• Dat er beleidsmatig is gekozen voor meer sturend laten zijn van water en bodem
• Dat er een betere voorbereiding dient plaats te vinden voor piekbuien en bovenregionale wateroverlast en hoogwater in regionale wateren  
• Dat natuur en biodiversiteit dwingender is geworden vanuit doelstellingen en regelgeving.

Kortom, voldoende aanleiding om te bezien welke keuzes aangepast of veranderd moeten worden om goed voorbereid te zijn op toekomstige klimaatveranderingen. Luc de Vries benadrukt het belang van het kijken naar zowel de lange termijn als de stappen die nodig zijn tot 2030. Het is essentieel om een inspirerend toekomstbeeld te creëren en de benodigde voorwaarden vast te stellen.