De vergadering werd geleid door Saskia Boelema en bij de start van de vergadering werden enkele interessante mededelingen gedaan. In het regeerprogramma van het kabinet Schoof is een korte passage over IRM en Ruimte voor de Rivier opgenomen. Louise Veerbeek ging in de vergadering in op het commissiedebat dat op 24 september heeft plaatsgevonden. Daarin bleek dat Minister Madlener in hoge mate de lijnen volgt die het vorige kabinet heeft uitgezet als het over waterveiligheid en rivieren gaat, zo ook voor de onderwerpen KRW en drinkwater die uitvoerig aan bod kwamen in het debat. Daarnaast wordt duidelijk dat het kabinet de kaders vanuit Water en Bodem Sturend ietwat minder sterk positioneert en bijbuigt naar ‘rekening houden met water en bodem sturend’. De voorzitter van de Klankbordgroep Maas bracht de bevindingen van een symposium over de schaarste van bouwgrondstoffen in, georganiseerd door Cascade op 26 september, en deed het voorstel om dit onderwerp ook in een volgende vergadering nader te agenderen.
Herijking van de Voorkeursstrategie Maas
Elke zes jaar worden de Deltabeslissingen en Voorkeursstrategieën in het nationale Deltaprogramma tegen het licht gehouden. Dit heet de zesjaarlijkse herijking. Er is een proces ingericht om in 2027 tot nieuwe besluiten te komen. In dat kader is een verdiepende analyse uitgevoerd. Deze analyse draait om het in beeld brengen van nieuwe inzichten en ontwikkelingen die gevolgen hebben voor de deltabeslissingen en voorkeursstrategieën.
Uit de analyse komen voor Deltaprogramma Maas de volgende belangrijke bevindingen:
- Er zijn steeds vaker zoetwatertekorten in droge perioden.
- Ruimte in het rivierbed is schaars en de behoefte in het rivierbed is juist groot. Enerzijds is de ruimte in het rivierbed de afgelopen decennia kleiner geworden door toedeling aan andere functies (waaronder dijkversterking) en blijft er een maatschappelijke druk bestaan op de ruimte in het rivierbed vanuit andere opgaven. Anderzijds vraagt het veranderend klimaat ook om meer ruimte voor de rivier.
- Dijkversterking blijft de krachtige preventieve maatregel langs de rivieren, om op een economisch verantwoorde manier op korte termijn aan de geldende veiligheidsnormen te voldoen tot 2050. Voor de lange termijn is dijkversterking waarschijnlijk niet voldoende voor een toekomstbestendig riviersysteem. De nadere uitwerking van IRM moet dit uitwijzen.
- De interactie tussen zijrivieren en Maas manifesteert zich nadrukkelijker in een grilliger klimaat.
- Het zakken van de rivierbodem in het zomerbed brengt maatschappelijke problemen met zich mee: schadelijk voor natuur, scheepvaart, zoetwater, keringen en infrastructuur.
- Er is onvoldoende natuurlijke dynamiek in de Maas voor een goed ecologisch functioneren. Dit leidt tot een teruggang van de riviernatuur.
In de bespreking kwam naar voren dat de Maas-bestuurders de bevindingen graag aanscherpen met in het bijzonder aandacht voor de internationale afhankelijkheden. Ook werd aandacht gevraagd voor het noemen van de samenhang met Brabantse zijrivieren, naast de Limburgse. Daarnaast werd opgeroepen om tempo te maken, en bij vertraging in de beleidsontwikkeling ook een terugvaloptie te hebben.
Voortgang IRM
Er is kennisgenomen van de voortgang en uitkomsten van eerdere IRM-overleggen. Voor het meenemen van leerervaringen werd vanuit de Klankbordgroep de suggestie gedaan om ook het Grensmaas-project te overwegen, naast het project Ooijen-Wanssum. Juist het Grensmaas-project is een goede illustratie van het realiseren van waterveiligheid en natuur met private financiering.